نمودار میله‌ای، جزو معمول‌‌ترين و رايج‌ترين نمودارهايی است كه تكنسين‌ها به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار میدهند. در نمودار میله‌ای، يک خط عمودی وجود دارد كه از پايين‌ترين قيمت تا بالاترين قيمت سهام در يك دوره زمانی مشخص، رسم می‌گردد. خط افقی در سمت راست اين خط عمودی، قيمت بسته شدن سهام را نشان می‌دهد.
رسم نمودار میله‌ای
رسم نمودار میله‌ای همان‌طور كه در شكل 8 نشان داده شده، بسيار راحت است. محور عمودی به قيمت‌ها اختصاص دارد (با مقياس مربوط به خود) و محور افقی، زمان است كه می‌تواند ساعتی، روزانه، هفتگی و غيره باشد. براي هر دوره زمانی، قيمت بالا، پايين و اختتام (بسته شدن) رسم می‌گردد. قيمت افتتاح (باز شدن) معمولاً در نمودارهای «كالا» كاربرد دارد، با اين حال استفاده از آن در نمودار «سهام» غيرمعمول نيست. خطی عمودی، اين قيمت‌ها را به‌هم متصل می‌كند. «تيك»های افقی به سمت چپ و راست نيز به‌ترتيب، قيمت‌های باز شدن و بسته شدن سهام را نشان میدهند.
مثال 1: سهام پتروشيمی اراک در تاريخ 26/1/83 مشخصات زير را داشت:
1- قيمت باز شدن (قيمت بسته شدن روز قبل سهم): 6540 ريال
2- قيمت پايين (پايين‌ترين قيمت در روز): 6354 ريال
3- قيمت بالا (بالاترين قيمت در روز): 6867 ريال
4- قيمت بسته شدن (روز جاری): 6684 ريال
بنابراين، نمودار میله‌ای به‌صورت شكل 8 در می‌آيد:
مثال 2: اطلاعات قيمت سهام پتروشيمی اراک از 2/2/83 تا 31/3/83 را كه دوره زمانی دو ماهه‌ای است، مطابق جدول 1-2 درنظر بگيريد.
| جدول1-2- اطلاعات قيمت سهام پتروشيمي اراك از 2/2/83 تا 31/3/83 | |||
| بسته شدن | پايين | بالا | تاريخ |
| 7094 | 7026 | 7200 | 2/2/83 |
| 7204 | 7178 | 7448 | 5/2/83 |
| 7332 | 7332 | 7560 | 6/2/83 |
| 7328 | 7073 | 7400 | 7/2/83 |
| 7275 | 7121 | 7299 | 8/2/83 |
| 7216 | 6912 | 7249 | 13/2/83 |
| 7185 | 6880 | 7450 | 14/2/83 |
| 7221 | 7160 | 7399 | 15/2/83 |
| 7218 | 7200 | 7250 | 16/2/83 |
| 7200 | 7001 | 7218 | 19/2/83 |
| 7170 | 6920 | 7170 | 20/2/83 |
| 7128 | 6812 | 7200 | 21/2/83 |
| 7112 | 6772 | 7112 | 22/2/83 |
| 7079 | 6954 | 7110 | 23/2/83 |
| 7111 | 7033 | 7249 | 26/2/83 |
| 7111 | 7060 | 7163 | 27/2/83 |
| 7090 | 6900 | 7111 | 28/2/83 |
| 7043 | 6898 | 7043 | 29/2/83 |
| 7038 | 6921 | 7099 | 30/2/83 |
| 702 | 6850 | 7022 | 2/3/83 |
| 7000 | 6878 | 7000 | 3/3/83 |
| 7041 | 6850 | 7200 | 4/3/83 |
| 7145 | 7132 | 7347 | 5/3/83 |
| 7216 | 7216 | 7351 | 6/3/83 |
| 7368 | 7298 | 7576 | 9/3/83 |
| 7475 | 7400 | 7736 | 10/3/83 |
| 7450 | 7354 | 7500 | 11/3/83 |
| 7450 | 7350 | 7499 | 12/3/83 |
| 7449 | 7400 | 7480 | 13/3/83 |
| 7478 | 7353 | 7590 | 16/3/83 |
| 7689 | 7539 | 7798 | 17/3/83 |
| 7979 | 7688 | 8073 | 18/3/83 |
| 8253 | 8073 | 7314 | 19/3/83 |
| 8322 | 8253 | 8403 | 20/3/83 |
| 8253 | 7998 | 8366 | 23/3/83 |
| 8167 | 7850 | 8250 | 24/3/83 |
| 8059 | 7800 | 8100 | 25/3/83 |
| 8054 | 7970 | 8100 | 26/3/83 |
| 7966 | 7750 | 7979 | 27/3/83 |
| 7942 | 7700 | 8020 | 30/3/83 |
| 7815 | 7545 | 7947 | 31/3/83 |
طبق اطلاعات مندرج در جدول 1-2، نمودار تغييرات قيمت سهام پتروشيمی اراک از 2/2/83 تا 31/3/83 به‌صورت شكل 9 خواهد بود.
مقياس‌های حسابی و لگاريتمی
در نمودار ميله‌‌ای، محور افقی (محور xها) زمان و محور عمودی (محور yها) قيمت است. بنابراين، در هر نمودار، خط افقی نمايشگر زمان و خط عمودی نمايشگر قيمت است. مقياس محور عمودی محور قيمت می‌تواند به‌صورت حسابی يا لگاريتمی درنظر گرفته شود. اما فرق بين اين دو مقياس چيست؟ كدام يک بهتر است؟
فرق بين مقياس حسابی و لگاريتمی به زبان ساده اين است كه در مقياس حسابی، فاصله بين دو واحد قيمت در طول محور ثابت است. يعني فاصله بين قيمت 10 تا 20، همان فاصله بين 20 تا 30 است و الي آخر. اما در مقياس لگاريتمی، فاصله بين دو واحد قيمت، براساس نسبت آن دو، تغيير میکند. براي مثال فاصله 10 تا 20 با فاصله بين 20 تا 30 متفاوت است. در اولی، افزايش 100 درصد و در دومی، 50 درصد است. اما فاصله 10 تا 20 با فاصله 20 تا 40 مساوی است، چون در هر دو، افزايش 100 درصد است.
شكلهای 10 و 11 نمودار قيمت سهام شركت «توسعه صنايع بهشهر» را با دو مقياس حسابی و لگاريتمی نشان میدهند. در اين كتاب، از مقياس‌های حسابی استفاده كرده‌ايم تا نمودارها، سازگار باشند.
حجم
حجم معاملات (تعداد سهام معامله شده)براي هر دوره زمانی، معمولاً در پايين نمودار قيمت نمايش داده می‌شود. حجم معاملات در هر دوره (روز، هفته، ماه و غيره) به‌صورت میله‌ای عمودی در پايين نمودار قيمت نشان داده می‌شود.
هرقدر طول ميله حجم بيشتر باشد، حجم معاملات در آن زمان بيشتر بوده است. نمودار قيمت به همراه حجم معاملات سهام شركت «توسعه صنايع بهشهر» در شكل 12 نمايش داده شده است. درباره اهميت حجم در تحليل تكنيكی در دروس بعدی صحبت خواهيم كرد.
تهيه و تنظيم نمودار میله‌ای
تهيه نمودار به‌صورت دستی، كاری وقت‌گير و طاقت فرساست، به‌خصوص اگر حجم داده‌ها زياد باشد، عملی غيرممكن به‌نظر می‌رسد. بنابراين، استفاده از تكنولوژی نوين و كامپيوتر بهترين كاراست.
خودآزمایی – پرسش‌های درست يا نادرست
درست يا نادرست بودن هر يک از عبارت‌های زير را تعيين كنيد:
- نمودار میله‌ای سهام، تنها قيمت بسته شدن و حجم را براي هر دوره زمانی نشان می‌دهد.
- نمودار میله‌ای ماهيانه اغلب برای تعيين روندكوتاه مدت قيمت سهام بكار می‌رود.
- روی نمودار میله‌ای، خط كوتاه افقی در سمت راست ميله عمودی (كه قيمت‌های بالا و پايين را به هم متصل می‌كند) قيمت بسته شدن دوره را نشان می‌دهد.
- اگر در نمودار میله‌ای هفتگی، اطلاعات قيمتی يكسانی مورد استفاده قرار گيرد، بيانگر نسخه فشرده شده نمودار روزانه است.
- وقتی كه مقياس عمودی روي نمودار میله‌ای لگاريتمی باشد، فاصله بين 10 تا 20 و 20 تا 30 مساوی است.
- نرم‌افزارهای تحليل تكنيكی كه در سطح جهان مورد استفاده قرار می‌گيرند، در بازار ايران نيز قابل استفاده هستند.
پاسخ‌ها
- نادرست. نمودار میله‌ای سهام، قيمت بالا، پايين و بسته شدن را برای هر دوره زمانی نشان می‌دهد. علاوه بر اين، حجم معمولاً در پايين نمودار ميله‌‌ای سهام رسم می‌گردد.
- نادرست. از نمودار میله‌ای ماهيانه معمولاً برای تحليل بلند مدت سهام استفاده می‌شود. براي تحليل كوتاه مدت سهام از نمودارهای ميله‌‌ای ساعتی و روزانه استفاده می‌شود.
- درست.
- درست
- نادرست. در مقياس حسابی، فاصلة بين 10 تا 20 و 20 تا 30 مساوی است. در مقياس لگاريتمی، فاصله بين 20 تا 30 نصف فاصله بين 10 تا 20 است، زيرا سهام 50 درصد افزايش يافته، در حالی كه از 10 تا 20 سهام 100 درصد افزايش يافته است.
- درست. اکثر نرم‌افزارهای خارجی با بازار ايران هماهنگی دارند. زیرا اکثر این نرم افزارها امکان وارد کردن داده های متنی را دارند.