آرايشهای باثبات هنگامی تشكيل میشوند كه قيمت اوراق بهادار، به سرعت بالا و پايين رود و به سطحي برسد كه عرضه و تقاضای موجود اين حركت، كاملاً جذب گردد. در آن نقطه ممكن است سه اتفاق بيافتد. اول، قيمتها روند خود را تغيير دهند كه درآن صورت، الگوی برگشتی اتفاق خواهد افتاد. دوم، ممكن است قيمتها قبل از آنكه دوباره اوج گيرند، كاهش يا افزايش يابند تا به سطح حمايتی برسند. سوم، قيمتها خنثي بمانند و «به صورت افقی» حركت كنند كه در اين صورت، آرايش باثبات میسازند. اين وضعيت، پايهای برای حركت بيشتر در جهت روند خواهد بود.
در اصل، آرايشهای باثبات را میتوان بهعنوان حركت افقی قيمت تعريف كرد كه حركت سهام را به سمت بالا يا پايين مختل میكنند. آرايشهای باثبات فراوانی وجود دارند. در اين درس، چهار آرايش را بررسی خواهيم كرد كه عبارتند از پرچمهای چهارگوش، پرچمهای سه گوش، الگوی سر و شانههای دنبالهدار و مثلثهای متقارن.
پرچمهای چهارگوش
الگوی پرچم چهارگوش در روند افزايشی را در شكل 1 نمايش دادهايم.
ارتباط پرچم چهارگوش با قيمت: الگوی پرچم همانطوركه از نامش پيداست، روی نمودار قيمت به صورت پرچم چهارگوش ديده میشود. اين آرايش، توقف كوتاه مدت را در حركت تقريباً عمودی سهام به سمت بالا يا پايين نشان میدهد. قيمت بهصورتی حركت میكند كه الگويی شبيه پرچم ساخته شود، سپس در قسمت شكسته شدن (بالا يا پايين) ادامه میيابد.
ارتباط پرچم چهارگوش با حجم: حجم قبل از ايجاد آرايش، بسيار سنگين است. هنگام شكلگيری آرايش، حجم تا حد بسيار زيادی كم میشود. سرانجام، پس از شكلگيری آرايش و در نقطه شكست پرچم، حجم دوباره افزايش میيابد و بسيار سنگين میشود.
وقوع پرچم چهارگوش: پرچمها را معمولاً میتوان روی نمودارهای روزانه مشاهده نمود، اما از آنجا كه شكلگيری اين آرايش، زمان كوتاهی طول میكشد (معمولاً كمتر از چهار هفته)، به ندرت روی نمودارهای هفتگی تشكيل میشوند و روی نمودارهای ماهانه وجود ندارند.
اهميت تكنيكی: پرچمها عموماً در ميان راه حركت صعودی يا نزولی سهام اتفاق میافتند. بنابراين، میتوان انتظار داشت كه پس از پايان آرايش، قيمت از همان جايی ادامه يابد كه قطع شده بود. يعني، قيمت پيش از آغاز آرايش و پس از آن، تقريباً يكسان است.
پرچمهای سه گوش
شكل 2 الگوی نموداری «پرچم سه گوش» را در روند صعودی نشان میدهد.
ارتباط پرچم سه گوش با قيمت: پرچم سه گوش و چهار گوش، مشخصههای يكسانی دارند، بجز اينكه خطوط مرزی در پرچم سهگوش، همگرا و در پرچم چهارگوش، موازی هستند.
روند صعودی پرچمهای سهگوش، به سمت پايين و در روندهای نزولی، به سمت بالا متمايلاند، پرچمهای سهگوش نيز مانند پرچمهای چهارگوش، از آرايشهای باثبات هستند كه در اثر بالا يا پايين رفتن سريع قيمت بهوجود میآيند.
ارتباط پرچم سهگوش با حجم: قبل از ايجاد پرچم سهگوش، حجم بسيار سنگين است. با شروع شدن الگو، حجم بسيار اندک میشود. سرانجام، با تكميل شدن آرايش و شكسته شدن پرچم سهگوش، حجم دوباره به مقدار قابل توجهی افزايش میيابد.
وقوع پرچم سهگوش: مدت زمان تكميل شدن پرچم سهگوش بايد از چهار هفته كمتر باشد. بنابراين، اين آرايش نيز همانند برادر خود، (پرچم چهارگوش)، بيشتر در نمودارهای روزانه قابل تشخيص است تا در نمودارهای هفتگی. آرايش پرچم سهگوش در نمودارهای ماهيانه مشاهده نمیشود و بيشتر در مرحله آخر يا مرحله دوم بازار كاهشی قابل مشاهده است.
اهميت تكنيكی: پرچمهای سهگوش عموماً در وسط راه حركت صعودی يا نزولی ظاهر میشوند. بنابراين، میتوان انتظار داشت كه پس از شكسته شدن آرايش، به همان اندازهای به حركت خود ادامه دهند كه قبل از آرايش حركت كردهاند.
الگوی سروشانههای دنبالهدار
الگوی سروشانههای دنبالهدار در بازار افزايشی وكاهشی، به ترتيب در شكلهای 3 و 4 نمايش داده شده است.
ارتباط سر و شانه های دنباله دار با قيمت: الگوهای سروشانههای دنبالهدار، نسبت به جهت روند قيمت و قبل از تشكيل، معكوساند به اين معني كه وقتي روند قيمتها نزولی است، الگوی سروشانههای دنبالهدار، سقف تشكيل میدهد (در مورد سقف و كف سروشانهها، به درس 3 مراجعه نماييد) و وقتي روند قيمت صعودی است، الگوی سروشانههای دنبالهدار، كف تشكيل میدهد.
ارتباط سر و شانه های دنباله دار با حجم: حجم در الگوی سروشانههای دنبالهدار، در شانههای چپ و سر و شانه راست كاهش میيابد (بخاطر آوريد كه همانند آرايش سقف و كف سر و شانه، در اين آرايش نيز حجم به مقدار قابل توجهی افزايش میيابد).
وقوع سر و شانه های دنباله دار: الگوی سر و شانههای دنبالهدار گاهی اوقات اتفاق میافتد.
اهميت تكنيكی: اهداف قيمتی كه توسط الگوی سر و شانهها تعيين میگردد، توسط الگوی سر و شانههای دنبالهدار نيز قابل تعيين است، اما اين الگو به اندازه برادر بزرگ خود قابل اطمينان نيست. بنابراين، اهميت تكنيكی اين الگو محدود به تعيين روند صعودی و نزولی پس از شكسته شدن آرايش است. اگر روند قبل از تشكيل آرايش، صعودی باشد، پس از آن نيز صعودی است و اگر نزولی باشد، پس از شكسته شدن آرايش نيز نزولی خواهد بود.
مثلث متقارن
تصويری از آرايش مثلث متقارن با روند صعودی در شكل 5 آمده است.
ارتباط مثلث متقارن با قيمت: قيمت بين دو خط همگرا كه يكی شيب صعودی و ديگری شيب نزولی دارد، نوسان میكند و دامنه نوسان، به تدريج كوتاه و كوتاهتر میگردد. مثلثی كه توسط دو مرز ساخته میشود، تقريباًمتقارن است و حداقل چهار نقطه برگشت قيمت بايد در مثلث باشد. شكست در آرايش، از دو سوم تشكيل مثلث به بعد در هر زمان امكانپذير است.
ارتباط مثلث متقارن با حجم: به تدريج كه قيمتها به گوشه مثلث نزديک میشود، حجم نيز كم میشود. اگر شكست به سمت بالا باشد، حجم سنگين است و اگر شكست به سمت پايين باشد، حجم نيز طبعاً بايد سبک باشد. البته، پس از چند روز دوباره سنگين میگردد. اگر شكست به سمت بالا با حجم پايين و يا به سمت پايين با حجم بالا همراه باشد، بايد نسبت به اعتبار آرايش شک كرد.
وقوع مثلث متقارن: مثلثهای متقارن را به كرات میتوان در نمودارهای قيمت مشاهده نمود.
اهميت تكنيكی: اگر شكست آرايش به سمت بالا و معتبر باشد، میتوان انتظار داشت كه قيمت تا جايی كه خطی موازی با مرز پايينی نمودار قيمت را قطع كند، بالا رود. حالت عكس نيز براي شكست معتبر به سمت پايين است.